ປະຫວັດຄວາມເປັນມາຂອງເມືອງວັງວຽງ ກ່ອນຫນ້ານີ້ມີຊື່ວ່າເມືອງຊອງ

- ທີ່ມາຂອງພົນລະເມືອງ
ຕາມການຄົ້ນຄ້ວາປະຫວັດສາດຂອງເມືອງວັງວຽງ ແລະ ການເລົ່າລືສືບທອດກັນມາແຕ່ປູ່ຍ່າຕາຍາຍ
ໃຫ້ຮູ້ວ່າທີ່ມາຂອງພົນລະເມືອງທີ່ມາຕັ້ງບ້ານເຮືອນອາໄສຢູ່ໃນຂົງເຂດນີ້ກ່ອນໝູ່ນັ້ນມາຈາກສອງແຫຼ່ງ
ທີ່ມາຂອງກຸ່ມຄົນດັ່ງນີ້:
ກຸ່ມທີໜຶ່ງ: ມາຈາກເຂດເມືອງພວນ (ແຂວງຊຽງຂວາງ) ນໍາພາໂດຍນາຍພານລ່າເນື້ອຄົນຫນຶ້ງ (ບໍ່ຊາບຊື່) ເມື່ອໄລ່ເນື້ອມາຮອດເຂດຖິ່ນອ່ອນ (ທິດເໜືອຂອງ ເມືອງວັງວຽງ) ໄດ້ພົບເຫັນບໍລິເວນ
ດັ່ງກ່າວເປັນເຂດທີ່ອຸດົມສົມບູນດີ ມີທົ່ງພຽງລຽບແຄມສາຍນໍ້າ ແລະ ສັດປ່າກໍຫຼາຍຈຶ່ງເກີດຄວາມ
ຕິດອົກຕິດໃຈຂຶ້ນມາ. ເມື່ອກັບໄປເຖິງບ້ານຈຶ່ງໄດ້ຊັກຊວນເອົາພັກພວກຂອງຕົນຈໍານວນຫນຶ່ງພາກັນ ຍົກຍ້າຍມາ ຕັ້ງເຮືອນຢູ່ເພື່ອລ່າສັດ. ຢູ່ຕໍ່ມາຫຼາຍປີ ກໍມີພົນລະເມືອງນັບມື້ນັບແຜ່ຫຼາຍຂຶ້ນ ຈຶ່ງໄດ້ແຍກຍ້າຍກັນອອກໄປຕັ້ງບ້ານເຮືອນຂຶ້ນ ຢູ່ຕາມຈຸດຕ່າງໆ ເຊັ່ນ: ເຂດຜາຕັ້ງ, ກົກຊ້ານ,ຖໍ້າຊາງ, ນາດາວ.... ມາຮອດປະຈຸບັນເຂດນີ້ ຈື່ງມີເຊື້ອສາຍຊາວພວນອາໄສຢູ່

ກຸ່ມທີສອງ: ມາຈາກເຂດແຄວ້ນຫົວພັນທັງຫ້າທັງຫົກ (ຊື່ແຂວງຫົວພັນໃນເມື່ອກ່ອນ) ນໍາພາໂດຍ
ທ້າວແຕ່ງໄຕ ທີ່ເປັນລາສະການ (ສະໝຽນ) ເຮັດວຽກຢູ່ ໂຮງການເມືອງແຄວ້ນຫົວພັນທັງຫ້າ
ທັງຫົກໃນປີ 1874 ເພື່ອຫຼົບຫຼີກການຮຸກຮານຮາວີປຸ້ນສະດົມຂອງເສີກຫໍ້ທີ່ ຂະຫຍາຍອິດຕິພົນຢູ່ເຂດ
ພາກ ເໜືອຂອງລາວເຊິງລວມທັງໝົດມີ 188 ຄອບຄົວ ໃນນັ້ນເປັນຄອບຄົວລັດຖະການ 42 ຄອບຄົວ. ໂດຍໃຊ້ ເວລາການເດີນທາງຫຼີ້ຊ່ອນປ່ອນຕົວຊອກຫາເຂດປອດໄພໃນການສ້າງທີ່ຢູ່
ອາໄສຂອງຕົນເປັນເວລາ 22 ປີ. ຈື່ງມີໂອກາດ ໄດ້ສ້າງເມືອງ ເປັນເອກະລາດຂອງຕົນຂຶ້ນໃນປີ 1896 ໂດຍໃສ່ຊື່ວ່າ: ”ເມືອງຊອງ “ ຍ້ອນສະຖານທີ່ຕັ້ງເມືອງ ໄດ້ມີສາຍນໍ້າຊອງໄຫຼ່ຜ່ານ.

ໄລຍະຢູ່ໃຕ້ແອກຄອບຄອງຂອງສັກດີນາສະຫຍາມ ແລະ ຈັກກະພັດຝຣັ່ງ
ສິດທິທີ່ໄດ້ຮັບການສ້າງຕັ້ງເປັນເມືອງຊື່: "ເມືອງຊອງ" ຂື້ນມານັ້ນ, ພາຍຫຼັງທ້າວແຕ່ງໄຕໄດ້ຮັບສານຕາຕັ້ງຈາກເຈົ້າຊິວິດສະຫຍາມໃຫ້ເລື່ອນ ນາມມະຍົດຂື້ນເປັນພະຍາໂດຍຊົງພະນາມວ່າ: ພະຍາ ອິສານ ອຸໄທເຕຊະນະສົງຄາມ; ພະຍາຈຶ່ງ ມີສິດໃນການເຕົ້າໂຮມບ່າວໄພ່ລາດສະດອນຂອງຕົນ ເພື່ອສ້າງເມືອງເປັນເອກະລາດຂື້ນ (ເພາະວ່າເວລານັ້ນອານາຈັກລ້ານຊ້າງຕົກເປັນຫົວເມືອງຂື້ນຂອງສະຫຍາມ).
ມາຮອດປີ 1893 ຝຣັ່ງໄດ້ເຂົ້າມາຮຸກຮານລາວ, ຝຣັ່ງ ແລະ ສະຫຍາມໄດ້ແບ່ງປັນດິນແດນອານາຈັກລ້ານຊ້າງໂດຍຖືເອົາແມ່ນ້ຳຂອງເປັນເຂດແດນ.
ທ່ານ ປີແອ ມໍແຣງ (Peeair MORRAENG) ຕາງໜ້າຜູ້ສຳເລັດລາດສະການຝຣັ່ງເສດ-ອີນດູຈີນ ປະຈຳຢູ່ວຽງຈັນພ້ອມຄະນະໄດ້ລົງກວດກາແຜ່ນດີິນ, ມາຮອດເຂດເມືອງຊອງເຊິ່ງເປັນເຂດທີ່ປະຊາຊົນໄດ້ປຸກບ້ານເຮືອນອາໄສຢູ່ເປັນຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ ຈີຶ່ງໄດ້ກໍານົດເອົາເຂດດັ່ງກ່າວເພື່ອຕັ້ງເປັນເມືອງຂື້ນ ແລະ ປະກາດແຕ່ງຕັ້ງໃຫ້ພະຍາ ອິສານອຸໄທເຕຊະນະສົງຄາມ ເປັນເຈົ້າເມືອງ ໃນມື້ວັນທີ : 16/5/1899 ແລະ ປ່ຽນຊື່ຈາກເມືອງຊອງມາເປັນເມືອງວັງວຽງ.
ກຳນົດເຂົ້າໃນແຜນທີ່ການປົກຄອງລາວຝຣັ່ງເສດ. ໃນເວລານັ້ນຝຣັ່ງໄດ້ຈັດຕັ້ງລະບົບການປົກຄອງ
ຂຶ້ນ ປະກອບມີ 6 ຕາແສງຄື: ຕາແສງໜອງແກ້ວ, ຕາແສງນາເທົາ, ຕາແສງນາຂົມ, ຕາແສງຜາຕັ້ງ, ຕາແສງຖີ່ນອ່ອນ ແລະ ຕາແສງປາກງີ້ວ. ພວກມັນໄດ້ປະຕິບັດລະບອບເສຍຊ່ວຍເພື່ອ ກົດຂີ່ຂູດ
ຮີດປະຊາຊົນ ແລະ ບັງຄັບໃຫ້ປະຊາຊົນໄປເປັນກູລີ, ຂ້ອຍຂ້າຮັບໃຊ້ພວກເຂົາດ້ວຍຄວາມທຸກ ຍາກລໍາບາກ, ຖ້າຜູ້ໃດຜ່າຝື້ນ ກໍຖືກທຸບຕີທໍລະມານຢ່າງແສນສາຫັດ...

+ ໄລຍະຕົກເປັນຫົວເມືອງຂື້ນຂອງຈັກກະພັດອາເມລິກາ ແລະ ລູກມື
ຈັກກະພັດອາເມລິກາ ແລະ ລູກມືໄດ້ນຳໃຊ້ແຜ່ນດີິນຕອນນີ້ເປັນຖານທັບ, ເຮືອນຮັງຂອງພວກເຂົາເພື່ອເປັນແປ້ນຍັນກໍ່ສົງຄາມຮຸກຮານບຸກໂຈມຕີເຂົ້າເຂດປົດປ່ອຍພາກເໜືອຂອງລາວ, ໂດຍຕັ້ງເປັນດ່ານຮົບເຂດຍ່ອຍພາກ V ຂຶ້ນທີ່ບັນຊາໂດຍທະຫານອາເມລິກາໂດຍກົງ.
ພວກເຂົາໄດ້ສ້າງເດີ່ນບິນຂື້ນໜື່ງແຫ່ງເພື່ອເປັນບ່ອນຂຶ້ນລົງຂອງຍົນສອດແນມບັນຊາການຖິ້ມລະເບີດໃສ່ເຂດປົດປ່ອຍ ແລະ ບ່ອນເຕົ້າໂຮມສັບປ່ຽນ ຂົນສົ່ງກຳລັງທະຫານທາງອາກາດຂອງພວກເຂົາ ເຮັດໃຫ້ແຜ່ນດິນອັນສຸດຮັກ ແລະ ຫ່ວງແຫນຂອງຊາວເມືອງວັງວຽງກາຍເປັນບ່ອນເກັບມ້ຽນສາງລະເບີດສົງຄາມ ແລະ ອາວຸດທຳລາຍຮ້າຍແຮງຫຼາຍປະເພດ (ສາງລະເບີດດັ່ງກ່າວໄດ້ລະເບີດຂື້ນໃນປີ 1979 ສ້າງຄວາມເສຍຫາຍ ໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນ ເມືອງວັງວຽງບໍ່ໜອ້ຍ).
ໃນ ປີ 1973 ອຳນາດການປົກຄອງເກົ່າຝ່າຍວຽງຈັນ ໄດ້ປະກາດສ້າງຕັ້ງ ເມືອງວັງວຽງເປັນກິ່ງແຂວງ
ຂຶ້ນເຊິງປະກອບມີ 6 ເມືອງຂື້ນກັບຄື: ເມືອງວັງວຽງ, ເມືອງພູນ, ເມືອງເຟືອງ, ເມືອງກາສີ, ເມືອງຜາຕັ້ງ ແລະ ເມືອງແມດ.

+ ພາຍຫຼັງປະເທດລາວໄດ້ຮັບການປົດປ່ອຍສະຖາປານາເປັນ ສປປລາວ ປີ 1975 ເປັນຕົ້ນມາ.

ພາຍຫຼັງປະເທດຊາດໄດ້ຮັບການປົດປ່ອຍ ກໍສ້າງຕັ້ງອໍານາດການປົກຄອງໃໝ່ ແລະ ປົວແປງບາດແຜ່ສົງຄາມ, ອຳນາດການປົກຄອງປະຕິວັດເມືອງວັງວຽງ ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ໃນ ການເຕົ້າໂຮມຄວາມສາມະຄີ, ຄວາມເປັນປືກແຜ່ນແໜ້ນໜາທົ່ວປວງຊົນ ເພື່ອໂຄສະນາສຶກສາອົບຮົມທາງດ້ານແນວ ຄິດ, ເຮັດໃຫ້ທຸກຄົນໄດ້ເຂົ້າໃຈແຈ້ງຕໍ່ແນວທາງນະໂຍບາຍຂອງພັກລັດ ເຫັນໄດ້ສີນທຳຂອງລະບອບໃໝ່ ແລະ ໂທດກຳອັນໂຫດຮ້າຍປ່າເຖື່ອນຂອງຈັກກະພັດຜູ້ຮຸກຮານ ແລະ ລູກແຫຼ່ງຕີນມືຜູ້ຂາຍຊາດ, ຕໍ່ຊາວເມືອງວັງວຽງຜ່ານມາ.
ຍ້ອນທີ່ຕັ້ງພູມສັນຖານຂອງເມືອງບັນພະບູລຸດໄດ້ເລືອກເອົາຖືກບ່ອນ ແລະ ເໝາະສົມ. ເປັນເຂດທີ່ມີທໍາມະຊາດສວຍສົດງົດງາມ ແລະອຸດົມສົມບູນ, ບັນດານັກທ່ອງທ່ຽວທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ, ໄດ້ໃຫ້ຄວາມສົນໃຈ ພາກັນຫຼັ່ງໄຫຼ່ເຂົ້າໄປທ່ອງທ່ຽວຢູ່ເມືອງວັງວຽງນັບມື້ນັບຫຼາຍຂື້ນ ເຮັດໃຫ້ຫົວໜ່ວຍທຸລະກິດຕ່າງໆ ພາກລັດ ແລະ ເອກກະຊົນ ມີການຂະຫຍາຍຕົວຖີບຂື້ນຢ່າງໄວວາ ເຊັ່ນ: ບ້ານພັກ, ໂຮງແຮມ, ບັງກາໂລ, ຣິສອດ, ຮ້ານອາຫານ ແລະ ໜ່ວຍບໍລິການຕ່າງໆ ເກີດຂື້ນເພື່ອບໍລິການ ຕ້ອນຮັບ
ແຂກຄົນ ແລະ ນັກທ່ອງທ່ຽວ.

ໄປຄຽງຄູ່ກັນນິ້ການກໍ່ສ້າງພື້ນຖານໂຄງລ່າງຂອງລັດຖະບານກໍ່ມີການຂະຫຍາຍຕົວ. ມີຫຼາຍໂຄງການໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງຂື້ນຢູ່ມືອງວັງວຽງເຊັ່ນ: ຖະໜົນຫົນທາງ, ລະບົບໄຟຟ້າ,ນ້ຳປະປາ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມການສື່ສານທີ່ທັນສະໄໝ ແລະ ມີໂຮງງານອຸດສາຫະກຳເກີດຂື້ນ ເຊັ່ນ: ໂຮງງານຊີມັງ....ຕົວເມືອງໄດ້ຮັບການຈັດສັນໃຫ້ມີຄວາມເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍມີລະບົບຜັງເມືອງ ແລະ ໂຄງການບໍລິຫານພັດທະນາຕົວເມືອງເກີດຂຶ້ນ.

+ ພິສູດການໄດ້ມາຂອງຊື່ “ເມືອງວັງວຽງ“ ການປ່ຽນຊື່ຈາກເມືອງຊອງມາເປັນເມືອງວັງວຽງນັ້ນ, ຍ້ອນຫຍັງ? ເຫດຜົນແນວໃດ? ຍັງບໍ່ທັນມີຜູ້ໃຫ້ຂໍ້ມູນຫຼັກຖານເຫດຜົນມາ ຢັ້ງຢືນໄດ້ຢ່າງຊັດເຈນ. ແຕ່ທິມງານສ້າງເວັບໄຊ ຂອງເມືອງວັງວຽງໄດ້ຄົ້ນຄ້ວາພິສູດດັ່ງນີ້ ຄໍາວ່າ: ”ວັງ” ໄດ້ມາຈາກເມືອງທີ່ຕິດພັນກັບສາຍນໍ້າ ເຊິງນໍ້າຊອງໃນເມື່ອກ່ອນໄດ້ມີວັງນໍ້າຫຼາຍວັງທີ່ມີຊື່ສຽງ ພິດສະດານທີ່ເຄີຍເຊືອຖືກັນມາຂອງຄົນໃນທ້ອງຖິ່ນ, ທີ່ອຸດົມ ສົມບູນຫລາກຫຼາຍໄປດ້ວຍປູ, ປາ ແລະ ສັດນໍ້າຫຼາຍຊະນິດອາໃສຢູ່. ຄໍາວ່າ: “ວຽງ“ ໄດ້ມາຈາກ 2 ເຫດຜົນຂອງການພິສູດດັ່ງນີ້:

ເຫດຜົນທີ 1: ຕາມການບອກເລົ່າຂອງຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ບັນພະບຸລຸດຜູ້ທີ່ໄດ້ນຳພາມາສ້າງ
ເມືອງຂື້ນຢູ່ໃນຂົງເຂດນີ້ນັ້ນ, ເພີ່ນ ໄດ້ພົບເຫັນຮ່ອງຮອຍເສດເຫຼືອຂອງດິນຈີ່ບູຮານເກົ່າ ຖືກປະຖີ້ມໄວ້ ທີ່ໄດ້ນໍາມາສ້າງເປັນ ກຳແພງເມືອງຂື້ນຢູ່ໃນ ບາງບ່ອນ ເຊິງຫຼາຍຄົນພາກັນເອີ້ນວ່າ: ຄູວຽງ, ດັ່ງນັ້ນ
ຈື່ງໄດ້ຊື່: ວຽງ ນີ້ຕິດມາ.
ເຫດຜົນທີ 2: ຄໍາວ່າ "ວຽງ" ໄດ້ມາຈາກ "ວົງວຽນ" ເຊິງການປ່ຽນຊື່ເມືອງຈາກເມືອງຊອງມາເປັນເມືອງ
ວັງວຽງນັ້ນແມ່ນ ສະໄໝຝຣັ່ງເສດ ປົກຄອງ, ພາສາຝຣັ່ງຈະເວົ້າ ແລະ ຂຽນຄໍາວ່າວຽງ ແລະວຽນຄືກັນ
(Vien) ວົງວຽນໝາຍເຖິງເມືອງທີ່ອ້ອມຮອບໄປດ້ວຍພູຜາທໍາມະຊາດອັນສວຍສົດງົດງາມຈອດຮອບ
ທັງສີ່ດ້ານເຊິງປຽບເໝືອນຄູວຽງ ຫຼື ກໍາແພງເມືອງ.